Maanden eerder sterven en grotere kans op longkanker: Tata Steel creëert extra gezondheidsrisico’s bewoners IJmond

BILTHOVEN (ANP) - Bewoners van de regio rond Tata Steel hebben extra kans om ziek te worden door de uitstoot vanaf het terrein van de staalfabriek. Gemiddeld verkorten de emissies de levensverwachting van inwoners van het nabijgelegen Wijk aan Zee met 2,5 maand, concludeert het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) na nieuw onderzoek. Het bericht RIVM: levensverwachting maanden korter door uitstoot Tata Steel verscheen eerst op Nieuws.nl.

De levensverwachting in de omgeving van Tata Steel is 2,5 maand korter dan in de rest van het land. Tot dusver is nog nooit zo expliciet vastgesteld dat er een verband bestaat tussen gezondheidsklachten en de staalfabriek in IJmuiden.

Er is een ‘directe relatie’ tussen de uitstoot van Tata Steel in IJmuiden en de kans op ziekte bij omwonenden. Bewoners van Wijk aan Zee leven 2,5 maand korter door de uitstoot van fijn- en stikstof door de staalfabriek. Dat stelt het RIVM in nieuw onderzoek. Bewoners zien in de uitkomsten hun gelijk bevestigd. ,,Tata heeft dit altijd ontkend en gebagatelliseerd. Nu is het keihard aangetoond.”

VELSEN (ANP) - Tata Steel laat weten "geraakt" te zijn door de resultaten van nieuw onderzoek van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Dat instituut concludeert dat de uitstoot vanaf het fabrieksterrein van Tata Steel de gezondheidsrisico's voor inwoners van de IJmond vergroot en de levensverwachting verkort. Gemiddeld verkorten de emissies de verwachte levensduur van omwonenden met 2,5 maand. Het bericht Tata Steel ‘geraakt’ door nieuw RIVM-rapport verscheen eerst op Nieuws.nl.

Grote hoeveelheden fijnstof, stikstofoxiden, kankerverwekkende paks en metalen afkomstig van Tata Steel in de lucht zorgen ervoor dat inwoners van Wijk aan Zee gemiddeld 2,5 maand korter leven. Daarnaast leidt de uitstoot tot een grotere kans op longkanker. Dit blijkt uit onderzoek van het RIVM, dat hierover vrijdag een nieuw rapport openbaarde. Daarin zijn ook de conclusies van een aantal reeds bestaande rapporten gebundeld.

Er is een ‘directe relatie’ tussen de uitstoot van Tata Steel in IJmuiden en de kans op ziekte bij omwonenden. Bewoners van Wijk aan Zee leven 2,5 maand korter door de uitstoot van de staalfabriek. Dat concludeert het RIVM. Mogelijk is die 2,5 maand nog een onderschatting van de werkelijke impact. Bewoners zien hun gelijk bevestigd. ,,Tata heeft dit altijd ontkend en gebagatelliseerd. Nu is het keihard aangetoond.”

Inwoners van de IJmond snakten al jaren naar een rapport zoals dat vandaag door het RIVM werd gepubliceerd. Voor het eerst is er op grote schaal een direct verband aangetoond tussen de uitstoot van staalfabriek Tata Steel en de gezondheidsklachten van omwonenden.Tientallen jaren was het de vraag hoe schadelijk de staalfabriek voor omwonenden was. De discussie daarover liep hoog op. Hieronder een aantal hoofdpunten op een rij.1975: kankerverwekkende stoffen voor het eerst gemetenDe Koninklijke Hoogovens werden tussen 1920 en 1930 in de IJmond gebouwd. Dankzij deze fabriek kon Nederland zelf staal en ijzer produceren. Dat was van groot belang voor de industriële ontwikkeling en daarmee voor onze zelfstandigheid. Maar de productie had ook een nadeel, bleek in de jaren zeventig. Toen zagen onderzoekers voor het eerst zeer hoge concentraties kankerverwekkende stoffen op meetpunten rond de fabriek.Een rapport daarover belandde uiteindelijk in een la. Het bestaan van het rapport kwam pas gisteren, bijna vijftig jaar later, via EenVandaag naar buiten.1991: protesten na grafietregensInwoners van Wijk aan Zee krijgen verschillende keren te maken met grafietregens. Omdat de Hoogovens een vergunning hebben om die uit te stoten, worden er geen stappen ondernomen. Daarop protesteren tientallen mensen bij het hoofdkantoor in Beverwijk. Het bedrijf belooft maatregelen te nemen.2008: uitzending ZemblaHet onderzoeksprogramma Zembla maakt een uitzending over Corus, het bedrijf dat de hoogovens op dat moment in handen heeft. Corus zou te veel giftige stoffen uitstoten en in de directe omgeving zouden meer kankergevallen zijn dan op andere plekken in Nederland.Het RIVM start een onderzoek, maar een directe link wordt nog niet gelegd.2018: meer grafietregensIn het gebied rond de hoogovens, inmiddels overgenomen door de Indiase staalproducent Tata Steel, dwarrelt steeds vaker zwarte stof neer op huizen, auto's en speeltoestellen. Tata Steel doet zelf onderzoek en zegt dat de grafietregens vooral bestaan uit koolstof, zwavel en metalen.De GGD zegt dat er geen acuut gevaar is, maar adviseert inwoners wel hun handen vaker te wassen, groente te schillen en de ramen zoveel mogelijk dicht te houden. Dat leidt tot onbegrip bij omwonenden.2019: regens gevaarlijk voor jonge kinderenHet RIVM komt met een schokkend rapport: in de grafietregens zit zoveel lood, mangaan en vanadium, dat ze een risico vormen voor de gezondheid van vooral jonge kinderen.Tata Steel belooft maatregelen te nemen om de uitstoot te verminderen. Doel is om de overlast zelfs helemaal verleden tijd te maken; het bedrijf wil overstappen op waterstof.2020: omwonenden hebben vaker kankerEen rapport van GGD Kennemerland veroorzaakt opnieuw veel onrust. De gezondheidsdienst constateert dat inwoners van de regio Haarlem en de IJmond vaker kanker krijgen dan andere Nederlanders. In Beverwijk hebben mensen 25 procent meer kans op longkanker.Over de oorzaak blijft de GGD op de vlakte: het kan komen doordat Beverwijkers in het verleden veel rookten, maar ook is het "aannemelijk dat de luchtverontreiniging met fijnstof een rol speelt".2021: het wantrouwen groeitHet RIVM komt met een groter onderzoek, waaruit blijkt dat omwonenden vaker last hebben van hoofdpijn en misselijkheid dan elders in Nederland. Ook komen hartklachten, diabetes en longkanker vaker voor.Het verband met de uitstoot van Tata ligt voor de hand. Toch moet er volgens het RIVM nog meer onderzoek gedaan worden om dat verband wetenschappelijk vast te stellen. Het wantrouwen van omwonenden groeit als blijkt dat in het rapport van de GGD uit 2020 de naam van Tata Steel als mogelijke veroorzaker van het hoge aantallen kanker is geschrapt. Dat was terecht, concludeert een extern onderzoek later.Maar bewoners vinden het niet terecht. Zij vinden dat de werkwijze van de instanties ertoe leidt dat Tata Steel nooit echt wordt aangesproken op de gezondheidsschade. Honderden omwonenden doen daarom aangifte. Ook het Openbaar Ministerie start een strafrechtelijk onderzoek.2022: cijfers spreken elkaar tegenTata Steel zegt dat de uitstoot van kankerverwekkende stoffen sinds 2019 met de helft is teruggedrongen, maar in het stof dat neerdaalt, ziet het RIVM nog geen verbeteringen.Ook blijkt dat het RIVM veel hogere concentraties metalen en kankerverwekkende stoffen meet, dan wat te verwachten is op basis van uitstootcijfers van Tata Steel zelf. "Wij vertrouwen Tata Steel al heel lang niet meer", zegt een van de drijvende krachten achter de rechtszaak van de omwonenden.2023: meer problemen voor Tata SteelTata Steel komt steeds verder in de problemen. Het RIVM concludeert dat er geen duidelijk meetbare effecten zijn van de maatregelen die Tata neemt. De omgevingsdiensten stelt de kooksfabrieken onder verscherpt toezicht.Ook krijgt het bedrijf boetes vanwege het niet naleven van de milieuregels. De Onderzoeksraad voor Veiligheid concludeert intussen dat de overheid burgers veel beter moet beschermen tegen de schadelijke uitstoot van bedrijven.En nu ligt er een nieuw rapport van het RIVM, dat voor het eerst onomstotelijk vaststelt dat er een directe link is tussen de hoogovens en de slechtere gezondheid van omwonenden.

Bewoners rondom Tata Steel leven korter door de uitstoot van de fabriek. Dat blijkt vandaag uit een onderzoek van het RIVM. Verslaggever van EenVandaag Simone Timmer volgt het dossier Tata Steel al jaren en vertelt hoe we dit onderzoek moeten plaatsen.